Þetta er brautarlýsing nýrrar vélvirkjabrautar, brautarlýsing úr eldri námskrá er hér.
Vélvirki annast uppsetningu, viðgerðir, viðhald, endurnýjun og þjónustu á hvers kyns vél- og tæknibúnaði og flutningakerfum í skipum, vinnslustöðvum, vinnuvélum, verksmiðjum, orkuverum og orkuveitum. Hann skipuleggur fyrirbyggjandi viðhald, fylgist með ástandi vélbúnaðar og greinir bilanir. Hann starfar í fyrirtækjum sem smíða og annast viðhald vélar og vélbúnað, í framleiðslufyrirtækjum og bygginga- og skipasmíðafyrirtækjum. Vélvirki les teikningar og notar tæknilegar upplýsingar við uppsetningu véla og tæknibúnaðar. Hann sér um uppsetningu, viðhald og viðgerðir á loft- og vökvakerfum og annast stýrikerfi þeirra. Hann sér um eftirlit og viðhald kæli- og frystikerfa. Um hæfnikröfur vélvirkja í málmsuðu: sjá hæfnikröfur í málmsuðu. Vélvirki er lögverndað starfsheiti og stálsmíði er löggilt iðngrein.
Forkröfur
Nemendur skulu hafa lokið grunnskólaprófi. Gert er ráð fyrir að þeir nemendur sem hafa hlotið einkunnina B eða B+ við lok grunnskóla hefji nám í kjarnagreinum á öðru hæfniþrepi. Aðrir sitja sérstaka undirbúningsáfanga. Inntökuskilyrði eru nánar útfærð í skólanámskrá.
Skipulag
Námi í vélvirkjun á málm- og véltæknibraut er ætlað að búa nemendur undir sérhæfð störf á sviði málmiðna. Því er einnig ætlað að veita undirbúning undir áframhaldandi nám á ýmsum sviðum, með sérstakri áherslu á nám í verk- og tæknigreinum. Vélvirki er lögverndað starfsheiti og vélvirkjun löggilt iðngrein. Heildarnámstími er fjögur ár, þrjú ár í skóla og eitt ár í starfsþjálfun en námstíminn ræðst einnig af undirbúningi nemenda er þeir hefja nám. Nemendur geta lokið hluta af starfsþjálfun á vinnustað samhliða skóla og þannig stytt námstímann. Áhersla er lögð á að nemendur kynnist í námi sínu þeim verkferlum og tækni sem beitt er í atvinnulífinu og er leitast við að hafa samstarf við þau iðnfyrirtæki sem fremst standa á sviði málm- og véltækni hverju sinni þannig að nemendur kynnist því verklagi sem þar er stundað. Nemendur takast á við hagnýt verkefni og er verklegt nám að stærstum hluta einstaklings- og verkefnamiðað. Hagnýtir og fræðilegir þættir eru tengdir saman eins og kostur er þannig að nemendur öðlist sem dýpstan skilning á þeim aðferðum sem beitt er við hvern verkþátt. Í bóklegum greinum er leitast við að svara kröfum samfélagsins um breiða, almenna menntun. Grunnþáttum menntunar eru gerð skil í ýmsum námsáföngum og leitast við að efla gagnrýna hugsun og sköpunarkraft nemenda með fjölbreyttum hætti. Nám á vélvirkjabraut er 237 einingar. Kjarni brautarinnar er 119 einingar, brautarkjarni 118 einingar en þarf af falla 80 einingar undir starfsþjálfun á vinnustað. Námslok eru á þriðja hæfniþrepi.
Námsmat
Í skólanum er lögð áhersla á fjölbreyttar aðferðir við námsmat. Hverri önn er skipt í tvo hluta og fer námsmat fram í hvorum hluta fyrir sig. Námsmat getur farið fram með mismunandi hætti eftir ákvörðun kennara, en það byggir á leiðsagnarmati í samræmi við hæfniviðmið einstakra áfanga.
Reglur um námsframvindu
Reglur um námsframvindu er að finna í skólanámskrá. Miðað er við að fullt nám sé allt að 30 einingar á önn.
Hæfniviðmið
- taka virkan þátt í lýðræðissamfélagi
- tileinka sér heilbrigðan lífsstíl
- sýna öðrum virðingu óháð kyni, þjóðerni, aðstæðum og lífsgildum
- sýna frumkvæði og beita sköpunargáfu til lausnar viðfangsefna
- leysa verkefni sem fela í sér meðferð á tölum og tölfræði
- gera grein fyrir skoðunum sínum og hugmyndumá fjölbreyttan hátt
- fara eftir viðhaldsbókum og vélateikningum
- velja málmsmíðaefni út frá eiginleikum, notkun og hagkvæmni
- framkvæma MAG, MIG og TIG suður í járn, stál og ál
- lesa lagnateikningar og skipuleggja uppsetningu lagnakerfa
- greina, setja upp og gera við vökva-, loft- og rafknúin lágspennukerfi
- setja upp, viðhalda og gera við flutningakerfi
- framkvæma mælingar og lesa vökvakerfisteikningar
- setja upp handbók fyrir vökvakerfi
- meðhöndla og farga kælimiðlum á ábyrgan hátt
- umgangast háþrýsting og rafmagn á öruggan hátt
- fara eftir öryggismerkingum efna og reglum um meðferð spilliefna og úrgangs
- viðhafa öguð vinnubrögð umgengni á vinnustað
- vinna skv. verkáætlun og gæðakerfi
- tileinka sér nýja þekkingu og takast á við frekara nám
- vinna sjálfstætt og í samstarfi við aðra
- sinna almennum og sérhæfðum störfum sem tengjast málmiðngreinum
- gæta ávallt fyllsta öryggis við störf sín
- lesa teikningar og verk- og framleiðsluleiðbeiningar
- meðhöndla efni, áhöld og tæki sem notuð eru í málmiðngreinum
- tileinka sér nýjungar á starfsvettvangi sínum
- greina almenna þætti í málmiðngreinum, m.a. gæða- og framleiðslumál
- meta efnismagn og kostnað fyrir tiltekin verkefni
- meta verk og aðstæður með tilliti til þekkingar sinnar, m.a. á afl- og straumfræði og efnisfræði málmiðna
- takast á við frekara nám, t.d. nám til meistararéttinda eða nám á háskólastigi